Tepelena to miasto położne na południu Albanii w obwodzie Gjirokastry. Jest to bardzo ważne miasto pod względem historii Albanii, ponieważ to właśnie z okolic Tepeleny pochodzi Ali Pasha będący jedną z najważniejszych postaci na Bałkanach.
Tepelena oddalona jest od Sarandy o około 64 kilometry, które samochodem powinno się pokonać w około godzinę. Warto jednak zwrócić uwagę na to, że jazda samochodem w Albanii rządzi się swoimi prawami i raczej do czasu pokazywanego przez Google warto doliczyć + 20 minut. Co warto zaznaczyć, do Tepeleny prowadzi dobra droga asfaltowa, która po wjechaniu na SH4 nie różni się niczym od europejskich autostrad. Jeżeli więc wynajmujecie auto (więcej o wynajmowaniu auta w Albanii znajdziecie w naszym wpisie – Wypożyczenie samochodu w Albanii – fotelik dla dziecka, ubezpieczenie i porady) to nie musicie się obawiać, że wjedziecie w teren, w którym możecie uszkodzić auto. Droga jest bardzo dobra i co ważne – pełna przepięknych widoków.
Drugim powodem, dla którego postanowiliśmy odwiedzić Tepelene, jest jej mroczniejsza historia. Otóż w latach komunistycznej dyktatury Envera Hodży znajdował się tutaj obóz koncentracyjny dla więźniów politycznych i ich rodzin. Niestety życie straciło tutaj wiele osób, w tym dzieci…
Spis treści
Tepelena, jak dojechać do miasta Aliego Pashy
Na początku warto powiedzieć sobie, gdzie leży Tepelena i jak do niej dojechać. Miasto ma bardzo długą historię i znajduje się w Okręgu Gjirokastër, mniej więcej w połowie drogi z Wlory do Gjirokaster. Tak jak wspominaliśmy, my dojechaliśmy do niej samochodem z Sarandy, co zajęło nam około 1,5 godziny. Google co prawda podpowiada, że można tam dojechać w godzinę, jednak po drodze jest tyle pięknych widoków i krętych, górskich dróg, że warto uwzględnić w zapasie 20 dodatkowych minut.
Komunikacja miejska do Tepeleny
Do Tepeleny też możecie dojechać za pomocą komunikacji miejskiej (głównie prywatnych busów) krążących po różnych popularnych kierunkach. Niestety w doradzaniu, jak to zrobić nie będziemy najlepszym przykładem, ponieważ nasz pobyt przypadał poza sezonem turystycznym (wrzesień / październik) i kursowanie busów było zupełnie inne niż w sezonie.
Dodatkowo czas odjazdów bardzo różni się od zapotrzebowania na ten kurs. Tepelena nie należy do najbardziej popularnych kierunków turystycznych tj. Berat, Wlora czy inne „must-see” w Albanii. Warto jednak udać się na PKS i popatrzeć na miejscu, jak wygląda sytuacja. Możliwe, że ze swojego miasta znajdziecie fajne połączenie.
Wyjątkowa okazja - Kup pakiet i zaoszczędź 2 663 zł! To aż 33 e-booków o łącznej wartości 2863 zł kupisz za jedyne 200 zł. dzięki którym z lekkością i bez stresu zorganizujesz i przeżyjesz wymarzoną podróż – gdziekolwiek się wybierasz. Co znajdziesz w środku? ● Przewodniki i wskazówki podróżnicze. ● Przepisy kulinarne z różnych zakątków świata. ● Wskazówki, jak dbać o siebie na wakacjach. ● Naszego ebooka „Ziemia kłodzka – mało znane miejsca”. W pakiecie Świat bez Granic znajdziesz m.in.: KOMPLEKSOWY PRZEWODNIK PO MADERZE I PORTO SANTO – LOST Italianos | ANGIELSKI W PODRÓŻY: TWÓJ PASZPORT DO BEZSTRESOWEJ KOMUNIKACJI – Englopolis | NASZA PODRÓŻ NA SIÓDMY KONTYNENT – Podróże Wojownika | PORADNIK PODRÓŻY NA WŁASNĄ RĘKĘ – Podróże w etacie | JAK TWORZYĆ PIĘKNE ZDJĘCIA TELEFONEM W PODRÓŻY – Buuba | PATAGONIA. MINIPRZEWODNIK – Take Your Way | STAĆ MNIE NA NOWY YORK – Crazy Travel Bag | PODRÓŻE KULINARNE CEBULI – The Traveling Onion | INTERAKTYWNY SPACEROWNIK PO KRAKOWIE – Weekendówka | ODKRYJ TAJEMNICE BARCELONY – Aurelia W Barcelonie | 2 GODZINY OD OSLO – November Travelers | PRZEWODNIK PO PERU – Iza Handerek | LUT PAKA: 16 FILTRÓW DO FILMÓW – Szatrasie | PRESETY SUMMER+2 EBOOKI – Magdaena Mizera Fotografia | PRZEWODNIK PO LONDYNIE – świat Podróży | PIERWSZE KROKI W SZWECJI – Ta Hania | PIERWSZA PODRÓŻ CAMPEREM – CampRest.com | i wiele więcej!
● Historie z podróży.
● Wskazówki językowe (angielski, hiszpański, włoski w podróży).
● Wskazówki, jak robić lepsze zdjęcia w podróży.
● Presety do zdjęć i filtry do filmów (ich wartość to 270 zł!).
Zwiedzanie Tepeleny - wędrówka przez miasto Aliego Pashy
Po przyjechaniu do Tepeleny zaparkowaliśmy na bezpłatnym parkingu na ulicy w pobliżu małego placu zabaw. Jeżeli podróżujecie z dziećmi to zapewne wiecie, jak place zabaw są ważnymi punktami, każdej wycieczki. Większe morale dzieci = większa szansa na powodzenie całej wycieczki – a trochę chodzenia będzie. Ogólnie będąc w Albanii zauważyliśmy, że place zabaw nie są najistotniejszą infrastrukturą w kraju. Bardzo przypominały nam one polskie place zabaw z przełomu 2000 roku. W Tepelenie znaleźliśmy jednak całkiem fajny plac zabaw z samolotem, karuzelą, huśtawkami i małym drewnianym zamkiem. Był on zlokalizowany przy szkole, więc przesiadywała tam też młodzież. Swoją drogą „obcy” byli dla nich niemałą atrakcją i niektóre z dzieci starały się zagadywać nas po angielsku.
Po spędzeniu więc czasu na placu zabaw udaliśmy się w kierunku najbardziej spektakularnej atrakcji Tepeleny, czyli Zamku Aliego Pashy Tepeleny.
Jeżeli więc planujecie zwiedzać Tepelene z wózkiem to śmiało możecie zabierać ją na pokład samochodu.
Zamek w Tepelenie - jak wygląda forteca Aliego Pashy Tepeleny
Zamek Aliego Pashy Tepeleny jest najważniejszym zabytkiem, jaki możecie zobaczyć w Tepelenie oraz bardzo ważną twierdzą dla całej Albanii. W roku 1963 roku został wpisany na listę Zabytków Kultury pierwszej kategorii. Zgodnie ze źródłami historycznymi Zamek Aliego Pashy nie nazywa się tak, jedynie z powodu chęci uczczenia imienia tego wielkiego przywódcy Albanii. To właśnie w Tepelenie urodził się Ali Pasha (lub w jej okolicach – wiosce Becisht) i zamek miał zostać zaprojektowany zgodnie z wizją Pashy.
Tepelena od wielu lat była bardzo strategicznym miastem pod względem wojskowym oraz handlowym. Łączą się tu dwie doliny – Drno i Vjosa. Z tego względu już w latach 1482 usytuowano na zboczu bizantyjski zamek. Po zajęciu Tepeleny przez Imperium Osmańskie bizantyjska twierdza została zniszczona i na jej miejsce postawiono większy zamek w stylu osmańskim. Dopiero po osłabnięciu wpływów Imperium Osmańskiego oraz umocnieniu się pozycji Aliego Pashy rozpoczęto budowę konstrukcji mającej na celu stania się symbolem silnej i niezależnej Albanii.
Zamek Aliego Pashy aktualnie ma formę małej twierdzy, w której znajdują się budynki mieszkalne. Po wejściu więc przez jedną z trzech bram zobaczycie małą dzielnicę domków jednorodzinnych otoczoną przez potężne mury. Z tego co widzieliśmy wejście na mury nie było możliwe, a trzy wieże obronne pozostawały zamknięte.
Punkt widokowy na rzekę Vjosa i most
Po wyjściu z zamku południową bramą dotrzecie do puntu widokowego na pobliskie góry oraz rzekę Vjosa. Jeżeli będziecie mieli ochotę (i siły) to możecie zejść schodami na dół przy przejść się mostem prowadzącym na drugą stronę. Jest to dość ciekawa atrakcja, ponieważ jeżeli traficie na wysoki pozom wody (zazwyczaj w okolicach stycznia / lutego) to możecie zobaczyć lazurową rzekę wijącą się doliną od strony gór. Oczywiście most nie może nazywać się inaczej niż… Most Aliego Pashy.
Pomnik Aliego Pashy
Skoro o Alim Pashy tyle mowa, to w Tepelenie znajduje się jego pomnik. Został on zlokalizowany zaraz koło Muzeum w Tepelenie, w którym poznacie lepiej historię miasta oraz jej najbardziej znanej osobistości, jakim był Ali Pasha.
Wejście do muzeum kosztuje 100 LEK (ok. 1 euro), ale nie jest to zbyt widowiskowe muzeum. Dodatkowo wszystkie ekspozycje są opisane jedynie w języku albańskim, tak więc bez tłumacza w telefonie nie wyniesie się zbyt dużo wiedzy. Jeżeli jednak lubicie takie miejsca i chcecie zobaczyć lokalną etnografię to warto wydać 5 złotych na wejście do środka.
Obóz koncentracyjny w Tepelenie - tragiczne miejsce na kartach historii Albanii
Pozostałości obozu koncentracyjnego w Tepelenie to jeden z głównych powodów dla których przyjechaliśmy do tego miasta. Historia Polski bardzo wyczuliła nas na takie miejsca zagłady i chcieliśmy zobaczyć, jak wygląda miejsce, w którym zamordowano tysiące „wrogów ojczyzny” za czasów terroru komunistycznej władzy Hodży.
Niestety, z naszego punktu widzenia pozostałości obozu koncentracyjnego w Tepelenie wyglądają jakby chciano zapomnieć o tej mrocznej skazie. Miejsce to jest otoczone płotem, na głównej bramie wjazdowej wisi łańcuch. I tyle. Tak to wygląda z zewnątrz. Jeżeli jesteś turystom, który przyjechał do Tepeleny to prawdopodobnie nic więcej nie zobaczysz, jak kilka zrujnowanych budynków, zardzewiały płot oraz mały „lasek” na środku dziedzińca, który dostrzec można z góry miasta.
Temat jest dość kontrowersyjny dla nas i postaramy się pokazać go z trzech stron.
Historia obozu koncentracyjnego w Tepelenie – suche fakty
Obóz w Tepelenie został założony w 1949 roku i trwał do końca roku 1954 i podczas swojej mrocznej egzystencji internował około 1500 rodzin. Cały teren obozu był otoczony drutem kolczastym oraz pilnowany przez strażników. W nieludzkich warunkach odebrano życie 3380 jeńcom politycznym (w tym 1163 dzieciom…)
Obóz w Tepelenie był typowym obozem zagłady, gdzie przetrzymywani byli skazani na śmierć w wyniku braku pożywienia, braku odzieży, ciężkiej pracy fizycznej oraz chorobom.
Od strony zwykłego turysty
Pierwszą reakcją widząc tak zapuszczony obóz był wielki szok i oburzenie. U nas miejsca zbrodni są zupełnie inaczej traktowane. Tutaj wygląda to jakby o tej historii Albania chciała bardzo szybko zapomnieć i nikt nie zwraca na nie uwagi. Jak inaczej można by było pozwolić na to, by w ruinach budynku hodowano kury, na głównym dziedzińcu pasły się krowy i kozy?
Wszystko zrujnowane oraz niedostępne dla osób z zewnątrz. Co prawda na terenie obiektu znajdują się trzy tablice informacyjne oraz jeden pomnik poświęcony osobom zamordowanym w tym miejscu. Wspominany wcześniej „lasek” znajdujący się na środku dziedzińca to tak naprawdę naturalny pomnik dla osób, które straciły tutaj życie.
Trzeci punkt widzenia (trochę bardziej refleksyjny)
Gdy emocje opadły (oraz po małej burzy na Facebooku) przyszedł czas na większą refleksję na temat tego miejsca. Jest ono bardzo tragiczne i chcąc nie chcąc stanowi historię Albanii. Jednak jest to historia Albanii i Albańczycy są za nią odpowiedzialni.
Może właśnie z tego powodu u nas wygląda to zupełnie inaczej . Obozy koncentracyjne w Polsce były zbrodnią Niemców i zupełnie inaczej pielęgnuje się pamięć winy wroga, niż swoją własną.
Tutaj Albańczycy mają ciężar winy na swoich barkach. Tym bardziej nie jest to powód do tego by miejsce to stało się „atrakcją turystyczną”. Albania po wielu latach bycia zamkniętym krajem otwiera się dopiero na ruch turystyczny ze świata i ma do pokazania wiele więcej pozytywnych aspektów, niż miejsca, które powstały w wyniku działalności szaleńca.
Może właśnie z tego powodu to miejsce tak wygląda i ciężko je odnaleźć… Żeby nikt nie zarzucił, że zrobiło się z tego atrakcje turystyczną i zarabia się na zbrodni…
W naszym odczuciu jedyne z czym nie możemy się pogodzić i sobie tego wytłumaczyć to pasące się na terenie zwierzęta oraz kurnik zrobiony w środku ruin budynku…
Stary Akwedukt Aligo Pashy - miejsce z przepiękną panoramą
Kolejnym i ostatnim miejscem jakie odwiedziliśmy w Tepelenie jest stary akwedukt znajdujący się kilka kilometrów poza granicami miasta Tepelene w stronę wioski Benca. Obiekt ten został wybudowany w XIX wieku i był darem od Aliego Pashy dla mieszańców wioski Benca, dzięki któremu zaopatrzył ich w dostęp do bieżącej wody. Niestety oryginalny akwedukt został zniszczony w XX wieku przez trzęsienie ziemi i musiał zostać odbudowany.
Do akweduktu najlepiej dojechać samochodem, ponieważ wątpimy, że jeżdżą w jego stronę jakieś busy.
Musimy przyznać, że okolice akweduktu są przepiękne i dla chętnych można kontynuować swoją drogę w góry właśnie z tego miejsca. Przechodzi tutaj szlak trekkingowy, podczas którego można odkryć inne zabytki.
Podsumowanie pobytu w Tepelenie oraz interaktywna mapa odwiedzonych przez nas miejsc
Z naszego punktu widzenia Tepelene to miasto o wielkiej wartości historycznej. to właśnie tutaj narodził się wielki przywódca Ali Pasha, którego obecność można zobaczyć praktycznie na całych Bałkanach.
Niestety oprócz wspaniałych zabytków jest tutaj też bardzo mroczna przeszłość, która prawdopodobnie niedługo doczeka się odpowiedniego miejsca pamięci.
Jeżeli będziecie w okolicach Gjirokastry i będziecie mieli ochotę zobaczyć Tepelene to myślę, że to miasteczko przypadnie Wam do gustu.
Jak zawsze na koniec wpisu dodajemy mapę, na której zaznaczyliśmy odwiedzone przez nas punkty.
Jeżeli temat Albanii przypadł Wam do gustu i planujecie odwiedzić to miejsce to zapraszamy do sprawdzenia naszych wpisów: Wolnym Krokiem przez Albanię.
