Włodarz to największy z obiektów wchodzących w skład Projektu „Riese”. Zastanawiacie się co można jeszcze ciekawego „wycisnąć” ze skalnych korytarzy? Prawdę mówiąc sami wątpiliśmy czy coś nas jeszcze zaskoczy ale z zadowoleniem muszę stwierdzi, że się udało!
Podziemne kino, przeprawa łodzią w głębi góry Włodarz. Brzmi ciekawie? Zapraszam do kolejnej relacji z cyklu Podziemia Dolnego Śląska!
Kompleks Włodarz – Projekt Riese- Dolny Śląsk
Cały kompleks tuneli znajduje się w górze o tej samej nazwie – Włodarz (811 m n.p.m). W niemieckim języku jest ona znana jednak pod inną nazwą a mianowicie Wolfsberg, czyli Wilcza Góra. Prawdopodobnie taki przydomek góra zawdzięcza skalistym skałom pokrywającym jej szczyt, które z wyglądu mogą przypominać wilcze kły. Co ciekawe nasza podróż po obiekcie Włodarz nie musi ograniczać się tylko do eksplorowania podziemnych korytarzy wewnątrz góry ale możemy udać się na dziką wędrówkę wzdłuż szlaku i zobaczyć kilka miejsc, w których coś się znajduje. No właśnie tylko co to jest to „coś”? Prawdę powiedziawszy bez kupienia przewodnika lub posiadania bystrego oka archeologa nie za dużo będziemy w stanie wywnioskować na co tak właściwie patrzymy. Przy każdym tajemniczym obiekcie umieszczony został odpowiedni numerek, tak więc będziemy wiedzieli, że coś się tutaj znajduje ale kluczem do zagadki będzie przewodnik. Z nim poznamy gdzie są pozostałości rampy i drogi kolejowej, osiedle SS, magazyn dynamitu, zawalone wejście do Włodarza a także „niespodzianki”, która kryje się pod numerem 27.
 |
| Zawalone wejście do Włodarza (nr 7). |
Zwiedzanie podziemi Włodarza
Pomimo dużych rozmiarów całego kompleksu do wnętrza Włodarza prowadzą tylko dwa wejścia – numer 3 oraz numer 4. Swoją przygodę w podziemnej eksploatacji rozpoczniemy od drugiego wejścia. Znajduje się ono zaraz przy kasie biletowej, tak więc nie pozostaje nam nic innego jak założyć kaski i ruszyć wraz z przewodnikiem i grupą około 30 osób w nieznane!
Podziemne kino – kto by pomyślał!
Pierwsze co odczujemy po wejściu w głąb góry to obniżenie temperatury. Latem możemy odetchnąć od upałów ale należy pamiętać, że podczas prawie godzinnej wędrówce po sztolni może nam się zrobić naprawdę zimno. W środku panują warunki typowe jak dla takich obiektów, czyli temperatura w okolicach 8 stopni Celsjusza oraz duża wilgotność. Normalnym też będzie, że czasami coś kapnie nam na głowę lub ramię, albo wejdziemy w jakąś kałużę. Jesteśmy przecież w środku naturalnej góry i praktycznie niezmienionych od dziesiątek lat korytarzach.
Po krótkiej opowieści przewodnika o Projekcie „Riese” jak i samym Włodarzu zostaniemy zaprowadzeni do podziemnego kina. Gdy już wszyscy wygodnie rozsiądą się na przygotowanych miejscach zostanie wyświetlony kilkunastominutowy film o historii tego miejsca. Kto brał udział w powstaniu Projektu „Riese”? Do czego miał służyć? Po co drążono tak długie tunele? Odpowiedzi na te pytania znajdziemy w tym filmie ale osobiście wydaje nam się, że pozostawił on jeszcze więcej pytań niż odpowiedzi.
Wodna przeprawa w głąb Włodarza
Kolejną atrakcją będzie wodna przeprawa w głąb góry Włodarz. Korytarze znajdujące się poniżej poziomu zwierciadła wody gruntowej są nieustannie zalewane, dlatego niektóre korytarze są całkowicie zalane, zaś niektóre nadają się do wodnej przeprawy łodzią. Za czasów Drugiej Wojny Światowej nieustannie pracowały tutaj pompy odwadniające wyrobiska. Niestety podczas wycofywania się wojsk nazistowskich jak i zajęciu obiektu przez Armię Czerwoną jak i Polaków większość sprzętu została wywieziona poza teren Włodarza. Taka sama historia dotyczy całego Projektu „Riese”, dlatego nie pozostało za dużo autentycznych eksponatów oraz szczegółowych danych na temat tego ściśle tajnego przedsięwzięcia. Mówi się o tym, że naziści pozostawili swoje skarby ukryte w jakichś korytarzach, które mogły zostać zawalone lub misternie ukryte. Osobiście chcielibyśmy w to wierzyć, ponieważ wtedy istnieje szansa, że dowiemy się o nowych faktach na temat Projektu „Riese” i odkryjemy rąbek tej tajemniczej historii.
Sztolnie, szyby górnicze i wyrobiska
Po około 10-15 minutowej przeprawie wodnej udamy się w drogę powrotną do wyjścia. Jednak w labiryncie korytarzy wcale nie będzie wiadomo czy cofamy się, czy idziemy w bok czy wgłąb góry. Będziemy musieli w tej kwestii zaufać przewodnikowi, który będzie nas prowadził niczym owieczki. Na tym odcinku trasy poznamy także smutną historię związaną z budową wewnątrz Wilczej Góry. Ze względu na wysoki priorytet obiektu zaangażowano w niego specjalistów z dziedziny górnictwa i architektury, którzy czuwali nad pomyślnym i szybkim przebiegiem pracy. Szacuje się, że łączna objętość siedmiu znanych obiektów „Riese” – Włodarz, Osówka, Rzeczka, Jugowice, Soboń, Zamek Książ, Gontowa – liczą aż 1000 m3. Na realizację projektów przeznaczono także olbrzymie środki finansowe, które jak podają raporty mogły sięgać nawet 150 milionów RM.
Jednak do pracy wykorzystywano także więźniów obozów koncentracyjnych, którzy wykonywali najniebezpieczniejsze oraz najcięższe prace przy minimalnych racjach żywnościowych. Do niewolniczej pracy transportowano ludzi przede wszystkim z pobliskiego obozu Gross-Rosen oraz jego filii. Większość z nich zginęła w wyniku nieszczęśliwych wypadków, wycieńczenia lub z powodu choroby. Na terenie Włodarza będziemy mogli odnaleźć tablicę upamiętniającą wszystkich, którzy zostali zmuszeni do pracy przy Projekcie Olbrzym w latach 1943-45.
Życie na zewnątrz
Gdy już zakończymy naszą podziemną wędrówkę możemy spokojnie udać się na zasłużony odpoczynek. Wraz ze znajomymi możemy rozsiąść się wokół przygotowanego paleniska lub porobić zdjęcia z pojazdami wojskowymi. Można także spróbować swoich sił w strzelectwie z broni palnej lub zakupić trochę sprzętu militarnego.
Na terenie Włodarza często realizowane są rekonstrukcje grup militarnych związanych z Drugą Wojną Światową odgrywające inscenizacje bitew lub walk o obiekt Riese. Udział w tych widowiskach jest niesamowitym przeżyciem i doskonałym przykładem, że jeżeli człowiek posiada pasję może dokonać niemal wszystkiego!
Podsumowanie i porady
- Pierwszą i podstawową poradą jest zaplanowanie sobie przyjazdu na teren Włodarza. Najlepiej uprzednio zarezerwować sobie bilety i umówić się na konkretną godzinę by uniknąć niepotrzebnego stania w kolejce lub czekania kilku godzin na kolej swojej grupy. Tyczy to się zarówno grup zorganizowanych jak i pojedynczych osób.
- Cena biletów to 20 zł oraz 18 zł dla osób, którym przysługują ulgi. Warto rozważyć także zakup biletu pakietowego w cenie 26 zł uprawniającego nas do odwiedzenia Muzeum Techniki Militarnej Molke w Ludwikowicach Kłodzkich.
- Ubrać się stosownie do warunków panujących w sztolni. Jeżeli ktoś jest wyjątkowym zmarzluchem zalecamy wzięcie ze sobą kurtki lub polaru. Nawet jeżeli na dworze będzie 30 stopni to we wnętrzu góry panować będzie 8 stopni, a w porywach 9.