Gjirokastra to niewątpliwie miasto, które trzeba odwiedzić będąc w Albanii. Wraz z pięknym Beratem znajdują się na liście światowego dziedzictwa UNESCO, jako „Miasto-Muzeum”. Zostało ono wyróżnione w 2005 roku za swoje wyjątkowe walory kulturowo-historyczne. Szczególnym powodem, dla którego warto odwiedzić to miasto jest jego architektura, która odzwierciedla wpływy zarówno osmańskie, jak i lokalne. Gjirokastra jest często nazywana „Kamiennym Miastem” ze względu na charakterystyczne domy zbudowane z kamienia, z drewnianymi dachami i bogato zdobionymi wnętrzami. Wieżowe domy, są przykładem tradycyjnej architektury bałkańskiej.
My będąc praktycznie cały miesiąc w Sarandzie wybraliśmy się do tego miasta by zobaczyć, jakie niezwykłe atrakcje skrywa w sobie Gjirokastra. Co więcej mieliśmy okazję zwiedzić część miasta z wyjątkowym przewodnikiem, Erykiem, który jest ekspertem odnośnie kultury i atrakcji w Albanii. Jest on licencjonowanym przewodnikiem, który zna Gjirokastrę jak własną kieszeń i oprowadzał już niejedną grupę turystów z Polski. Dzięki niemu dowiedzieliśmy się wielu ciekawych rzeczy o Albanii oraz spojrzeliśmy na nią z trochę innej strony, niż przedstawiają popularne przewodniki. Jeżeli chcecie umówić się na wycieczkę lub zobaczyć profil Eryka to odsyłamy Was do jego profilu na Facebooku – Gjirokastrapl.
Gjirokastra oddalona jest od Sarandy o około 52 kilometry, które można pokonać samochodem w około godzinę. Do wyboru są dwie drogi, kierujące przez miasto Jorgucat oraz Vergo. My ze względu na ciekawsze widoki kierowaliśmy się na Jorgucat i później komfortowo jechaliśmy ekspresówką (SH4) do Gjirokastry. Taką drogę na spokojnie pokonacie każdym wypożyczonym autem (o wypożyczeniu auta w Albanii możecie przeczytać w naszym wpisie – Wypożyczenie samochodu w Albanii – fotelik dla dziecka, ubezpieczenie i porady).
Dojazd transportem publicznym z Sarandy do Gjirokastry
Z Sarandy łatwo dostać się też transportem publicznym. Kursuje tam wiele busów, które wyjeżdżają spod „dworca” autobusowego w Sarandzie. Dworzec wzięliśmy w cudzysłów, ponieważ jest to po prostu jedna z głównych ulic w Sarandzie, gdzie zatrzymują się busy i autobusy (współrzędne na mapie 39.87577357958049, 20.00635950283774). Kursują one w różnych godzinach w zależności od sezonu, dlatego warto po przyjeździe do Sarandy zobaczyć jaki jest aktualny rozkład jazdy. Warto też zapytać, kiedy z Gjirokastry odjeżdża ostatni kurs do Sarandy, by nie mieć przymusowego noclegu w Gjirokastrze.
Wycieczki zorganizowane do Gjirokastry z Sarandy
Jako, że Gjirokastra jest bardzo popularnym kierunkiem turystycznym, to wiele biur podróży oferuje wycieczki zorganizowane podczas których można zobaczyć Gjirokastrę oraz Blue Eye, które znajduje się po drodze. Przewodnicy organizują wtedy transport, wejściówki oraz opowiadają o tych miejscach (najczęściej w języku angielskim / włoskim czy niemieckim – można też znaleźć oprowadzanie w języku polskim). Jeżeli więc nie lubicie organizować wyjazdów na własną rękę to jest to opcja dla każdego, kto chce w wygodny sposób zwiedzić te miejsca. Po aktualną propozycje wycieczki możecie zobaczyć na stronę GetYourGuide – Wycieczki do Gjirokaster z Sarandy.
Rozpoczęcie zwiedzania Gjirokaster na własną rękę
Gjirkastrę można podzielić na dwie części – zabytkową górną część miasta oraz dolną część przeznaczoną dla mieszkańców i do codziennego życia. To właśnie we współczesnej Gjirkastrze znajduje się wiele tańszych restauracji czy apartamentów na wynajem. Tam też zatrzymują się autobusy dalekobieżne. Warto też tutaj wybrać pieniądze z bankomatu, ponieważ te w zabytkowej części miasta przeważnie nie działają.
Zdecydowana większość osób odwiedzającą Gjirokaster przyjeżdża tutaj zobaczyć słynne „Miasto Srebrnych Dachów”, które tak samo jak Berat zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. To właśnie w tych uliczkach warto się zgubić i zobaczyć, jak zabytkowa architektura sprawa, że jest to kolejne miasto muzeum.
Gdzie zaparkować auto w Gjirokaster?
Jeżeli przyjedziecie własnym transportem to jest kilka opcji do zaparkowania swojego samochodu. Poza sezonem turystycznym można próbować szczęścia i podjechać na górę, praktycznie pod samą główną promenadę Gjirokaster. Podjazd jest dość stromy i wąski, dlatego zaleca się by kierowca był w miarę doświadczony i potrafił dobrze manewrować autem.
W sezonie turystycznym nie ma sensu wjeżdżać do starej części miasta i warto się skupić na obrzeżach oraz bocznych uliczkach. w okolicy jest kilka darmowych parkingów miejskich oraz płatnych miejsc do zaparkowania. Poniżej zamieszczamy mapę z kilkoma parkingami, które warto sprawdzić. Niektóre z nich są publiczne, zaś inne prywatne. Z prywatnych warto korzystać w sezonie turystycznym, ponieważ darmowe miejsca będą z pewnością zajęte.
Zwiedzanie starej części Gjirokaster miejską trasą turystyczną
Gjirokaster tak jak wszystkie miasta ma atrakcje, które trzeba zobaczyć odwiedzając to starożytne miasteczko, którego początki szacuje się na V w. p. n. e. Źródła pisane wskazują jednak, że to w XIV wieku Gjirokastra zaczęła mieć faktyczne znaczenie w regionie i zostało to w głównej mierze zapoczątkowane poprzez budowę zamku na wzgórzu. Pełnił on funkcje obronne oraz mieszkalne, a wraz z rozbudową miasta zaczęła się ekspansja domów wychodzących poza mury zamku. Masywne domy pełniące często funkcje obronne można zobaczyć dzisiaj przechadzając się wąskimi uliczkami Gjirokastry.
Do dyspozycji turystów została wyznaczona trasa miejska, której formę papierową możecie kupić w informacji turystycznej za 2 euro (200 LEK). Można też skorzystać z mapy online i samemu udać się na zwiedzanie najważniejszych zabytków Gjirokaster. Początek trasy uzależniony jest w dużej mierze od miejsca, w którym zaparkujecie swoje auto. My na potrzeby wpisu rozpoczniemy zwiedzanie od punktu informacji turystycznej znajdującego się w pobliżu głównej promenady (40.07400999676042, 20.13699340692842). Z tego co wywnioskowaliśmy, to punkt informacji turystycznej został przeniesiony w miejsce dawnej kawiarni i mieliśmy problem z jej odnalezieniem. Musimy jednak powiedzieć, że nie ma jednej i właściwej formy zwiedzania Gjirokastry. Najlepszym przepisem jest chyba zgubienie się w labiryncie domów i zwiedzanie jej po swojemu i we własnym tempie.
Co ciekawe w Girjokastrze urodziły się dwie znaczące postaci dla historii Albanii – niedawny dyktator Enver Hodża oraz znany pisarz Ismail Kadare. Ich domy można zwiedzić podczas przechadzki po mieści, a ich zarys historyczny jest bardzo dobrze przedstawiony w muzeum etnograficznym.
Dom Skenduli – pięknie zachowany tradycyjny dom
Pierwszym przystankiem, który warto odwiedzić jest dom rodziny Skenduli, który stanowi przykład tradycyjnego, gjirokastersikego domu z XIX wieku. Został on wybudowany w 1823 roku i przy odkrywaniu jego historii towarzyszy członek rodziny Skenduli. To właśnie tutaj zobaczycie, jak urządzony był tradycyjny dom, który najczęściej składał się z dwóch kondygnacji. Dolna była najczęściej murowana i pełniła funkcje obronne oraz gospodarcze, a wyższa kondygnacja składała się z sypialni i pokojów dziennych. Warto także zwrócić uwagę na dach, który został pokryty szarym łupkiem. Materiał ten najczęściej zdobił dachy domów w Gjirokastrze, dlatego też miasto te często nosi nazwę „Miasta Srebrnych Dachów”. Wstęp do domu jest zorganizowany w formie grupowego zwiedzania, gdzie bilet wstępu kosztuje 300 LEK / osobę.
Muzeum Etnograficzne – poznaj historię i kulturę Gjirokastry
Idąc dalej natkniecie się na duży, dobrze utrzymany budynek. Jest to Muzeum Etnograficzne, który stanowi imponujący, 4-kondygnacyjny obiekt. można tutaj zobaczyć, jak żyli zamożni kupcy oraz arystokracja osmańska. Mówi się także, że to właśnie w tym budynku urodził się dyktator Hodża, jednak nie jest to do końca prawda. Dom, w którym przyszedł na świat został zniszczony na wskutek pożaru i na jego miejsce zostało wybudowane Muzeum Etnograficzne. Jeżeli ciekawi Was historia Albanii to za cenę 500 LEK możecie poznać lepiej lokalną kulturę.
Dom Ismaila Kadare - jeden z najsławniejszych albańskich pisarzy
Tak jak wspominaliśmy wcześniej, w Gijrokastrze urodził się jeden z najsłynniejszych albańskich pisarzy. Sam budynek jest dobrze utrzymany, ale nie ma w nim wielu eksponatów. W dużej mierze skupia się on na życiu pisarza, a na ścianach budynku można zobaczyć fragmenty jego twórczości opierających się na czasie komunizmu. Największą sławę w kraju przysporzyła mu książka pod tytułem „Generał Martwej Armii”, zaś inne jego dzieła znalazły uznanie na arenie międzynarodowej np. „Ślepy Ferman” znalazł się w gronie siedmiu finalistów Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus za 2010 rok. Bestsellerem jest także książka „Kronika w kamieniu”, w której Ismail opisuje Gjirokastrę w czasach komunizmu z perspektywy dziecka.
Aktualnie 88 letni Ismail Kadare żyje we Francji, gdzie uzyskał azyl polityczny w czasach komunistycznych.
Wstęp do domu pisarza jest płatny – 500 LEK.
Dom Fico – najjaskrawszy budynek w Gjirokastrze
Zwiedzając Gjirokastrę na pewno zauważycie jaskrawożółty, ośmiokątny budynek noszący miano Fico House. Kiedyś stanowił on budynek sakralny i miejsce spotkań bractwa, jednak w czasach komunistycznego reżimu przekształcono go na budynek szkolny. Aktualnie pełni on funkcję szkoły koranicznej i nie jest dostępny do zwiedzania przez turystów.
Bazar w Gjirokaster
Jednym z najbardziej obleganych miejsc jest Bazar w Gjirokaster, który składa się z kilku uliczek w centralnej części starego miasta. To właśnie tutaj znajdują się kawiarenki, restauracje oraz budynki z pamiątkami. Większość przedmiotów w sklepach stanowią czysto turystyczne pamiątki z motywami flagi albańskiej oraz chińskich zabawek. W niektórych miejscach można jednak napotkać na prawdziwe perełki oraz stare antykwariaty. To właśnie tam można kupić ciekawe przedmioty, które mają w sobie cząstkę historii tego miejsca.
Będąc na terenie bazaru warto także zwrócić uwagę na XHAMIA E PAZARIT będący jedynym historycznym meczetem, który przetrwał antyreligijną politykę Hodży.
Zamek w Gjirokastrze – miejsce od którego wszystko się zaczęło
Podsumowanie zwiedzania Gjirokaster oraz interaktywna mapa
Gjirokaster to miasto, które zdecydowanie zasługuje na to, by być obowiązkowym punktem na mapie atrakcji turystycznych w Albanii. Poniżej zamieszczamy też kilka porad, które mogą ułatwić Wam zwiedzanie tego przepięknego miasteczka wpisanego na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
- Załóżcie wygodne buty do zwiedzania miasta. Warto zadbać o to by miało twardą podeszwę, ponieważ drogi są nierówne i w większości kamieniste. Po deszczu może być tam ślisko.
- Jeżeli podróżujecie z dziećmi w wieku „wózkowym” to zdecydowanie polecamy wziąć ze sobą chustę lub nosidełko. Niestety Gjirokaster nie jest miejscem odpowiednim dla wózków.
- Jeżeli poszukujecie tradycyjnej, albańskiej kuchni to na mapie zaznaczyliśmy restaurację, która specjalizuje się w takich posiłkach. jest ona także rekomendowana przez polskiego przewodnika po Gjirokastrze (oraz całej Albanii – Eryka).
- W drodze do restauracji z zamku warto zatrzymać się przy punkcie widokowym na miasto. To właśnie stąd można w najlepszy sposób przekonać się, dlaczego Gjirokaster nazywany jest miastem Srebrnych Dachów.
- Warto wziąć ze sobą gotówkę. Obiekty nie przyjmują płatności kartą, a bankomaty w starej części Gjirokaser lubią się zepsuć.